ඔලිම්පික් තරඟ සහ අප නොදන්නා දේවල්….
- October 30, 2022
- No Comment
- 315
මේ ඔලිම්පික් තරඟ පැවැත්වෙන වසරක් බව දැන් ඔබ හොදින් දන්නවා.
මේ ඔලිම්පික් තරඟාවලි සමග යාවුන අපූරු තොරතුරු තිබෙනවා. සමහරක් ඒවා නම් අපි දන්නවා වුනත් තවත් සමහර දේවල් කාලයේ වැලිතලාවෙන් වැසී ගොස් එහෙමත් නැත්නම් ඒවා ගැන දන්න පිරිස අල්පයි.
 |
| එදා ඔලිම්පික් තරඟ පැවැති ඔලිම්පිය ප්‍රදේශය සිත්‍තරෙකු දුටු හැටි |
ඒ වගේම පෙර පැවසූ පරිදිම අනෙකුත් ප්‍රධාන ක්‍රීඩා උත්සව පිළිබදවත් යමක් කියනවා නම්, ඔවුන් ඇපලෝ දෙවියන්ට ගරු කිරීමක් වශයෙන් පවත්වා තිබෙනවා Pythian කියන ක්‍රීඩා උත්සවයක් ඩෙල්ෆි කියන ප්‍රදේශයට ආසන්නයේ. ඒවගේම වසර දෙකකට වරක් Nemean කියන ක්‍රීඩා උත්සවය පවත්වා තිබෙන්නෙත් සියුස් දෙවියා වෙනුවෙන්. මෙම ක්‍රීඩා උත්සවය පවත්වා තිබෙන්නේ Nemea කියන ප්‍රදේශයේ. ඒ වගේම සිව්වන ප්‍රධාන ක්‍රීඩා උත්සවය පවත්වා තිබෙන්නේ Poseidon කියන දෙවියා වෙනුවෙන් වන අතර එය හදුන්වා ඇත්තේ Isthmian ලෙසින් සහ පැවති ප්‍රදේශය ලෙස Corinth කියන ප්‍රදේශය දැක්විය හැකියි.
(http://en.wikipedia.org/wiki/Pythian_Games, http://en.wikipedia.org/wiki/Nemean_Games, http://en.wikipedia.org/wiki/Isthmian_Games)
සමස්ථයක් වශයෙන් ගත්කළ ග්‍රීක කෙල්ලන් මේ වගේ කෙළි සෙල්ලම් වලට නැඹුරුවීමට ධෛර්යමත් කිරීමක් කර නැහැ. විශේෂයෙන්ම ඔවුන්ගේ ජීවිතය ගෘහස්ථ රාජකාරීවලට බද්ධ කර තිබූ හා බද්ධව තිබූ නිසා ප්‍රසිද්ධ හා දේශපාලනික දේවල් වලට හවුල්වීමේ ප්‍රවණතාවයක් තිබුනේ නැහැ. විශේෂයෙන්ම එදා සමාජයේ කාන්තාවට ලැබී තිබුනේ දෙවන පංතියේ සැලකිලි නිසා මේ වගේ දේවල් වලට සම්බන්ධ වීම බොහොම අඩු තත්ත්වයක් වූ අතර විවාහක සහ වැන්දඹු කතුන් සම්බන්ධවුනේම නැතිතරම්.
ඒත් ග්‍රීසියේම ප්‍රාන්තයක් වුන Sparta හි Spartans ගැටිස්සියොන්ට නම් මෙයට වඩා වෙනස් තත්ත්වයක් තමයි තිබුනේ. ස්පාර්ටන්වරුන් රණකාමීත්වය ඉහලින්ම තැකූ ජාතියක් විදියට කාන්තාවන් පවා පිරිමි සමග හරිහරියට පිරිමිවගේ යුද ශිල්පය, ක්‍රීඩා ආදියේ නිරත වීම අගය තර තිබෙනවා. ඒ වගේම ස්පාර්ටන් කෙල්ලන් මේ ක්‍රීඩා වලට සහභාගී වී ඇත්තේත් කිසිම වස්ත්‍රයක් නැතුව හෝ දුහුල් රෙදි පිළිවලින් සැරසිලා. ඒ වගේම කොල්ලන්ටත් මේ තරඟ නරඹන්නටත් ඉඩදීලා තියෙනවා. මොකද ඔවුන්ට විවාහවීමට සුදුසු කෙනෙක් සොයා ගන්නත් මේක අවස්ථාවක් කරගන්න ඉඩ දීමක් ලෙස. මේ විදියට ගත්තම අදත් ඔලිම්පික් හා වෙනත් ප්‍රමුඛ පෙළේ ක්‍රීඩාවලදී බොහොම අඩු රෙදි ප්‍රමාණයක් භාවිත වුන ඇදුම්නේද අදින්නේ කියලා හිතෙනවා.
මෙම පළමු නූතන ඔලිම්පික් උළෙල 1896 දී ග්‍රීසියේ ඇතන්ස් හි පැනතිනයිකෝ ක්‍රීඩාංගනයේදී පැවැත්වීමට ප්‍රථම 1700 ගණන් වල ප්‍රංශයේදී කුඩා පරිමාණයේ ක්‍රීඩා උත්සව පවත්වා තිබෙනවා. මේවාට පැරණි ඔලිම්පික් ක්‍රීඩාවේ ඇතැම් තරඟ ඉසව්ද ඇතුලත්ව තිබූ බව පැවසෙනවා. මීට අමතරව 1800 ගණන් වන විට මහා බ්‍රිතාන්‍යයේද විවිද ක්‍රීඩා උත්සව ඔලිම්පික් ක්‍රීඩාවලියට ආසන්න වන සේ පවත්වා තිබෙනවා. හැබැයි බොහෝවිට මේවා අන්තර්ජාතික මට්ටමට වඩා ඒ ඒ රටවල ක්‍රීඩකයෝ හා යටත්විජිතවල ක්‍රීඩකයෝ පමණක් සම්බන්ධවෙන්නට ඇති.
මෙසේ ක්‍රමිකව විකාශයනය වෙමින් පැවති ඔලිම්පික් ක්‍රීඩාවලට යම් නෑකම් කියූ ක්‍රීඩා උළෙල ලෝ සුපතල අන්තර්ජාතික මට්ටමේ තරඟ බිමක් බවට පත්වන්නට හේතුවන්නේ 1894 ජූනි 23 වන දින දී පිහිටුවන ලද අන්තර්ජාතික ඔලිම්පික් කමිටුවයි (The International Olympic Committee (IOC)). මෙම කීර්තිමත් ආයතනය පිහිටුවන ලබන්නේ ප්‍රංශ ජාතික Pierre de Frédy, Baron de Coubertin විසින්. මෙම මහත්මයා ප්රංශයේ සිටි අධ්‍යාපනඥයෙකු මෙන්ම ඉතිහාසඥයෙක්. හැබැයි මෙම ආයතනයේ මුල්ම සභාපතිවරයා නම් ඔහු නෙමෙයි. මුල්ම සභාපති ලෙස 1894 දී පත්වූයේ ග්‍රීක ව්‍යාපාරිකයෙකු සහ ලේඛකයෙකු වූ Demetrios Vikelas, or Bikelas. ඒත් ඔහු මෙම තනතුරේ සිටියේ වසර දෙකක කාලයක් පමණයි. ඉන් අනතුරුව මෙහි සභාපතිධූරයට පත්වන්නේ මුලින් කී මෙම අන්තර් ජාතික ඔලිම්පික් කමිටු නිර්මාතෘ වූ Pierre de Frédy. ඔහු 1896 සිට 1925 දක්වා වූ වසර 29 ක කාලයක් සභාපතිධූරය දරමින් ඔලිම්පික් ක්‍රීඩාවේ උන්නතියට ඉමහත් කාර්යභාරයක් ඉටුකරනු ලබනවා.
http://en.wikipedia.org/wiki/International_Olympic_Committee
http://en.wikipedia.org/wiki/Demetrios_Vikelas
http://en.wikipedia.org/wiki/Pierre_de_Coubertin
මෙම පළමු ඔලිම්පික් උළෙල ගැන තවදුරටත් පවසන්නේ නම් මෙයඑ රටවල් 14 ක තරඟකරුවන් 241 ඉසව් 43 ක් වෙනුවෙන් සහභාගී වී තිබෙනවා. ග්‍රීක රජය තමයි මේ ඔලිම්පික් තරඟය වෙනුවෙන් මුදල් හදල් වියදම් කර තිබෙන්නේ. එතෙක් මෙවැනි අන්තර්ජාතික මට්ටමෙන් විවිදාකාර ජාතීන් සහභාගී වූ උත්සවයක් නොපැවැත්වුන නිසා මෙම පළමු උළෙල දුටු ග්‍රීක රාජ්‍යයේ නිළධාරීන් මෙන්ම සාමාන්‍ය ජනයාද ඉතා උද්යෝගිමත් හැගීමකින් මෙම ක්‍රීඩා උළෙල පිළිබදව අවධානය යොමු කළ නිසාම ඔවුන්ට අවශ්‍ය වෙලා තියෙනවා සෑම අවස්ථාවකම ඔලිම්පික් ක්‍රීඩා පුරාණයේ මෙන් ග්‍රීසියේම පැවැත්වීමට ඒත් අන්තර්ජාතික ඔලිම්පික් කමිටුම එම යෝජනාව අනුමත කර නැහැ.ඔවුන්ට අවශ්‍ය වුනේ මේ තරඟාවලි අන්තර්ජාතික මට්ටමෙන් විවිද රටවල පැවැත්වීමට මේ නිසා දෙවන ඔලිම්පික් තරඟය පැවැත්වෙන්නේ ප්රංශයේ, පැරිස් නුවර බවට ඔවුන් තීරණය කරනවා.
1896 දී පළමු ඔලිම්පික් උළෙල පැවැත්වූවත් නූතන ඔලිම්පික් පුරාවෘතයේ පළමු අද්විතීය ස්ථානය ලෙස බොහෝ දෙනා සලකන්නේ මෙම ප්රංශයේ පැවැත්වූ දෙවන ඔලිම්පික් උළෙලයි. ඒ නිසාම එය Games of the II Olympiad හැදින්වෙනවා පමණක් නොවේ නූතන ඔලිම්පික් ඉතිහාසයේ මතක සටහන් රැසක් එක්කළ ක්‍රීඩා උළෙලක් ලෙසත් හදුන්වාදෙන්නට පුළුවන්.
ඔලිම්පික් ක්‍රීඩා ඉතිහාසය ගැන කිවයුතු තව බොහෝ දේ තිබුනත් ඒවා පසු ලිපියකට කල් තබමින් තවත් එක් ක්‍රීඩාවක් ගැන සදහන් කරන්නම් 1900 ඔලිම්පික් උළෙලදී පැවැත්වූ හා ඉන්පසුව නොපැවැත්වූ. අමුතුවෙන් කිවයුතු ක්‍රීඩාවක් නොවෙයි මෙය. අ‍පේ රටේ ජාතික ක්‍රීඩාව නොවූවත් ජාතික ක්‍රිඩාවටත් වඩා ඉහළින් පිළිගැනෙන ක්‍රිකට් ක්‍රීඩාව තමයි එලෙස පවත්වා තිබෙන්නේ.
ක්‍රිකට් ක්‍රීඩාව ඔලිම්පික් තරඟයක් ලෙස මුලින්ම පවත්වන්නට සිතා සිටියේ පළමු ඔලිම්පික් උළෙල වන ඇතන්ස් හිදී වූවත් ප්‍රමාණවත් තරඟකරුවන් සංඛ්‍යාවක් ඉදිරිපත් නොවීම මත එහිදී අවලංගු කෙරුනත් දෙවන ඔලිම්පික් උළෙලදී තරඟවැදීමට රටවල් හතරක් ඉදිරිපත් වීම නිසා මෙවර ක්‍රිකට් තරඟ පැවැත්වීමට සංවිධායක මණ්ඩලය කටයුතු යොදනවා. මෙම පැවසූ රටවල් හතර තමයි මහා බ්‍රිතාන්‍ය, ප්‍රංශය, බෙල්ජියම සහ නෙදර්ලන්තය. කොහොමවුනත් බෙල්ජියම සහ නෙදර්ලන්තය කියන රටවල් ක්‍රිකට් ක්‍රීඩාවට දස්කම් ඒ වකවානුවේ නොදක්වපු නිසා ඔවුන් තරඟාවලියෙන් ඉවත්වන අතර 1900 අගෝස්තු 19-20 දිනවල දෙදින තරඟයක් ලෙස පැවැත්වෙනවා. මෙහිදී ක්‍රීඩකයන් තෝරාගැනීම පිළිබදව යමක් පවසනවා නම් රටවල් දෙක වෙනුවෙන්ම ජාතික මට්ටමේ ක්‍රීඩකයන් මේ සදහා සහභාගී නොවූ අතර එංගලන්තය වෙනුවෙන් Devon and Somerset Wanderers කියන ක්‍රීඩා සමාජය හා French Athletic Club Union කියන කණ්ඩායම ක්‍රීඩා කරනවා. හැබැයි හරියටම කියනවා නම් ප්‍රංශය වෙනුවෙනුත් ක්‍රීඩා කළේ බ්‍රිතාන්‍ය ජාතිකයන්. ඒ කියන්නේ ප්රංශයේ පදිංචිව සිටි බ්‍රිතාන්‍ය ජාතිකයින් තමයි තරඟ වැදුනේ. තවත් දෙයක් තමයි මේ තරඟය පළමු පෙළ ක්‍රීඩා තරඟයක් ලෙස ගණන් ගැනෙන්නෙත් නැහැ. ඒ එක්කම කණ්ඩායම් දෙකේම එකඟතාවය මත ක්‍රීඩකයන් දොළොස් දෙනෙකුත් ක්‍රීඩාකර තිබෙනවා. මුලින්ම පන්දුවට පහර දීමේ අවස්ථාව බ්‍රිතාන්‍ය කණ්ඩායම විසින් සිදුකර පළමු ඉනිමට ලකුණු 117 ක් සහ ඉන් අනතුරුව පන්දුවට පහර දෙන ප්‍රංශ කණ්ඩායම ලකුණු 78 කුත් ලබා ගන්නට සමත්ව තිබෙනවා. දෙවන ඉනිමේදී බ්‍රිතාන්‍ය කණ්ඩායම කඩුළු පහක් දැවී ලකුණු 145 ක් රැස් කර ප්‍රතිවාදී ප්‍රංශ කණ්ඩායමට ලකුණු 185 ක් ලබා දුන් අතර ඔවුන්ට සියළු දෙනා දැවී ලබා ගැනීමට හැකිවන්නේ ලකුණු 26 ක් පමණයි. ඒ අනුව එතෙක් මෙතෙක් පැවති ඔලිම්පික් ක්‍රිකට් තරඟයෙන් ලකුණු 158 ක ජයක මහා බ්‍රිතාන්‍ය කණ්ඩායම සතුවෙන අතර දෙවන ඉනිමේදී ප්‍රංශ කණ්ඩායම ක්‍රීඩා කර ඇත්තේත් මිනිත්තු 5 ක කාලයක් පමණයි.
මෙසේ මහා බ්‍රිතාන්‍ය කණ්ඩායම ජයගත්තත් පළමු තැනට ලැබිය යුතු රන් පදක්කම වෙනුවට රිදී සහ ප්‍රංශ කණ්ඩායමට රිදී වෙනුවට ලෝකඩ පදක්කම සහ දෙපිලටම ප්රංශයේ සංකේතය වන් අයිෆල් කුළුනේ කුඩා ආකෘතියක් ලබා දී තිබෙනවා. මෙසේ රන් වෙනුවට රිදී සහ රිදී වෙනුවට ලෝකඩ පදක්කම් ලබා දීම ව්‍යාකූලයි. කෙසේවෙතත් 1912 දී ඔලිම්පික් කමිටුව විසින් මේ වැරැද්ද නිවැරදි කරමින් මහා බ්‍රිතාන්‍ය කණ්ඩායමටය රන් සහ ප්‍රංශ කණ්ඩායමට රිදී පදක්කම ලබාදීමත් සිදුකරනවා.
බ්‍රිතාන්‍යයට පළමු තැන ලබා දුන්නත් මහා බ්‍රිතාන්‍ය ජාතික මට්ටමේ කිසිදු පුවත්පතක මේ ගැන ප්‍රවෘත්ත පළ නොවන අතර ඩෙවෝන් ප්‍රදේශයේ පමණක් පලවන ප්‍රාදේශීය මට්ටමේ පුවත් පත් වල පමණක් ප්‍රවෘත්ති පළ වී තිබෙනවා. ඒ එක්කම මේ ඔලිම්පික් තරඟයට අමතරව ප්‍රංශ කණ්ඩායම සමග එක් දින තරඟ දෙකක් පවත්වා තිබෙන අතර ඒවායේද ජය ක්‍රිකට් ක්‍රීඩාවේ මහගෙදරටම ලැබෙන අතර ප්‍රංශ ජාතිකයින් අතර ක්‍රිකට් ගැන හැගීමක් නම් ඇති කිරීමට මෙම තරඟ එකක් වත් සමත් වී නැහැ.
1904 දී පැවැත්වූ තෙවන ඔලිම්පික් තරඟාවලිය වන ඇමරිකාවේ ශාන්ත ලුවිස් හිදී පැවැත්වෙන තරඟයේදීද ක්‍රිකට් තරඟ ඉසව්වද පැවැත්වීමට තීරණය කර තිබූ නමුත් ඇමරිකාවේ ඒවන විට ක්‍රිකට් ක්‍රීඩාවට අවශ්‍ය යටිතල පහසුකම් ප්‍රමාණවත් නොවීම කරණ කොටගෙන කෙටි දැනුම් දීමකින් මෙම තරඟ අවලංගු කරන අතර එයින් පසු ඔලිම්පික් තරඟාවලිය සදහා ක්‍රිකට් ක්‍රීඩාව පැවැත්වීම සිදුවී නැහැ. http://en.wikipedia.org/wiki/Cricket_at_the_1900_Summer_Olympics
ක්‍රිකට් වලට අමතරව තවත් ක්‍රීඩා කිහිපයක්ම එක්වරක් පමණක් පැවැත්වූ අවස්ථා දෙවන ඔලිම්පික් උළෙලදී වාර්තාවනවා. ඉන් එකක් තමයි ජීවී පරෙවියන්ට වෙඩි තැබීම. නූතන ඔලිම්පික් ඉතිහාසයේ සත්ත්ව ඝාතන සහිත ක්‍රීඩාවක් ලෙස වාර්තාවන මෙම හිංසාකාරී ප්‍රයත්නය 1900 ඔලිම්පික් තරඟයෙන් පසුව පවත්වා නැහැ. සමස්ථ තරඟ ඉසව්ව තුළ අහිංසක පරෙවියන් 300 දෙනෙකුගේ පමණ දිවි තොර කර තිබෙන අතර රන් පදක්කම්ලාභියා විසින් පමණක් පරෙවියන් 21 දෙනෙකුගේ පරෙවි ආත්මයන් අහවර කොට තිබෙනවා.
මෙම ක්‍රීඩාවලට අමතරව තවත් ක්‍රීඩා කිහිපය විටක් පවත්වා ඉන්පසු නැවත පවත්වා නොමැති අතර මේ සබැඳියන් තුලින් ඒ ගැන වැඩි විස්තර ඔබට දැනගැනීමට හැකිවේවි.
http://listverse.com/2008/09/24/10-odd-discontinued-olympic-sports/
http://www.infobarrel.com/12_Olympic_Sports_That_Have_Ceased_To_Exist
දැන් මෙම ලිපිය අවසන් කරනවා. නොබෝ දිනකින් ආරම්භවන ඔලිම්පික් තරඟයේදිත් අනාගතයේදී කතාකරන්නට පාදක වන දේවල් රැසක් බිහිවේවි. ඉඩක් ලැබුන විටක නැවත ලිපි වලින් ඔලිම්පික් ඉතිහාසයේ සැඟවුන දේවල් සොයා බලමු.
– සත් සමුදුර –
