ලංකාවේ වර්ෂාපතනය සහ ඒ ආශ්‍රිත කරුණු ….!
- January 13, 2021
- No Comment
- 69
වර්ෂාපතනය එහෙමත් නැතිනම් වර්ෂාව කියන වචනය අපි හැමෝටම පුරුදු අපි හැමෝම අත් විදින දෙයක්. ඉතින් මේ වර්ෂාව තමයි අපට ජලය ලබාදෙන ප්‍රධාන ප්‍රභවය. උදාහරණයක් විදියට කෘෂිකර්මානතයේදී බෝග වගාවට ජලය ලබා දෙන ප්‍රධාන මාධ්‍ය විදියට වර්ෂාපතනය වැදගත් වනවා.
කෘෂිකර්මාන්තයේදී ගොවීන් කෙලින්ම වර්ෂා ජලය උපයෝගී කරගනිමින් හෝ වර්ෂා ජලයෙන් පෝෂණය වන ගංගා ඇලදොල වැව් අමුණු හරහා ජලය ලබා ගනිමින් බෝග වගා කටයුතු පවත්වාගෙන යනු ලබනවා. ඉතින් ඔබ ලංකාවේ කෘෂිකාර්මික හෝ බෝග වගාව පිළිබද අධ්‍යනය කරන හෝ එහි නියැලෙන කෙනෙක් නම් ඔබට වර්ෂාපතන ප්‍රමාණය, ව්‍යාප්තිය හා එහි තීව්‍රතාව පිළිබද දැන සිටීම අත්‍යවශ්‍ය කරුණක් වනවා නිසැකයි. ඉතින් මේ ලිපිය තුලින් මා ලංකාවේ ලංකාවේ වර්ෂාපතන රටාව ආදී වර්ෂාපතනය සම්බන්ධ සෑම කරුණක්ම අධ්‍යනය කරන්නට බලාපොරොත්තු වනවා.
අපි මුලින්ම බලමු වර්ෂාපතනය කියන්නෙ මොකක්ද කියලා
“වර්ෂාපතනය යනු කිසියම් ප්‍රදේශයක නිශ්චිත කාලයක් තුලදී ලැබෙන මැනගත හැකි වර්ෂා ජල ප්‍රමාණයයි.”
වර්ෂාපතනය පිළිබඳව අධ්‍යනයේදී අපට ඇසෙන වචන අතර වර්ෂාපතන ප්‍රමාණය, වර්ෂාපතන තීව්‍රතාවය වගේ ඒවා ප්‍රධාන වනවා. අපි බලමු මේ එක් එක් වචනයේ තේරුම් මොනවාද කියලා.
- වර්ෂාපතන ප්‍රමාණය
යම් කාල සීමාවක් තුළ ලැබෙන වර්ෂාපතනයේ ප්‍රමාණය
- වර්ෂාපතන ව්‍යාප්තිය
යම් කාල සීමාවක් තුල ලැබෙන වර්ෂාපතනයේ පැතිරීම
- වර්ෂාපතන තීව්‍රතාව
පැයකට ලැබෙන වර්ෂාපතන ප්‍රමාණය
ලංකාවට වර්ෂාව ලැබෙන ක්‍රම
ලංකාවට ප්‍රධාන ක්‍රම 3ක් මගින් වර්ෂාව ලැබේ.
- මෝසම් වර්ෂාව
- සංවහන වර්ෂාව
- වාසුළි වර්ෂාව
ලංකාවේ වාර්ෂික වර්ෂාපතන සිතියම
· මෝසම් වර්ෂාව
අප රටට වැඩිපුරම වැසි ලැබෙන්නේ මේ ක්‍රමය හරහාය. මෝසම් වර්ෂාවේ කොටස් 2කි.
- නිරිත දිග මෝසම් වර්ෂාව
- ඊශාන දිග මෝසම් වර්ෂාව
නිරිත දිග මෝසම් වර්ෂාව
නිරිත දිග මෝසම් වර්ෂා සිතියම
නිරිත දිග මෝසම් සුළං නිසා ඇතිවේ. මෙම සුළං ලංකාවේ නිරිතදිග පෙදෙසින් රටට ඇතුළු වේ. රටේ නිරිතදිග ප්‍රදේශයට මෙන්ම මධ්‍යම කදුකරයේ බටහිර ප්‍රදේශවලට වැඩි වර්ෂාවක් ලබා දෙයි. මේ කාලය තුල දිවයිනේ නැගෙනහිර ප්‍රදේශවලට වියලි සුලං හමා යයි. මැයි සිට සැප්තැම්බර් කාලය තුල බල පවත්වයි.
ඊශාන දිග මෝසම් වර්ෂාව
ඊශානදිග මෝසම් වර්ෂා සිතියම
රටේ ඊශාන දෙසින් ඇතුල් වන ඊශානදිග මෝසම් සුලං නිසා ඇතිවේ. රටේ වැඩි ප්‍රදේශයකට මේ මෝසම් වර්ෂාව නිසා වැසි ලැබේ. ඒ අතර උතුරු, නැගෙනහිර, උතුරුමැද ප්‍රදේශ කැපී පෙනේ. දෙසැම්බර් සිට පෙබරවාරි දක්වා බල පවත්වයි.
· සංවහන වර්ෂාව
තද හිරු රැස් ඇති දිනවල දහවල් කාලයේදී ඇතිවන සංවහන වායු ධාරා නිසා අහස වලාකුලින් බරවී සවස් කාලයේ ඇතිවන ගිගුරුම් සහිත වැසි සංවහන වැසි ලෙස හැදින්වේ. මේ වැසි ප්‍රධාන කාල වකවානු දෙකකදී ඇතිවේ. එනම් මාර්තු සිට අප්‍රේල් කාල වකවානුව හා සැප්තැම්බර් සිට ඔක්තෝබර් කාල වකවානු දෙකයි.
· වාසුළි වර්ෂාව
සාගරවල ඇතිවන පීඩන අවපාතන නිසා වාසුළි ඇතිවේ. මේ සමග ඇතිවන තද වැසි වාසුළි වැසි නම් වේ. ප්‍රධාන වශයෙන්ම වාසුලි හරහා වැසි ලැබෙන්නේ ඔක්තෝබර් සිට නොවැම්බර් දක්වා කාල වකවානුවේය.
වගා කන්න
ලංකාවේ වර්ෂාපතන රටාවේ පැහැදිලිව වෙන්වූ කලාප දෙකක් දක්නට ලැබේ. මේ රටාව ද්විමාණ(bio-model) වර්ෂාපතන රටාවක් ලෙස හදුන්වනු ලැබේ.
ඒ අනුව යල හා මහ ලෙස වෙන්වුනු ප්‍රධාන වගා කන්න දෙකක් හදුනාගත හැකිය.
යල කන්නය (මාර්තු – සැප්තැම්බර්)
පලමු අන්තර් මෝසම හා දෙවන අන්තර් මෝසම අවසානයේ වියළි කලාපයට හා අතරමැදි කලාපයේ බොහෝ ප්‍රදේශවලට නිරිතදිග මෝසම බල නොපැවැත්වෙන බැවින් යල කන්නය ඉතා කෙටිය. තෙත් කලාපය තුල නිරිතදිග මෝසම සක්‍රීයව බල පැවැත්වෙන බැවින් සම්පූර්ණ කාල සීමාවම අයත්‍ය.
පලමු අන්තර් මෝසම් වැසි වලින් වගාව ආරම්භ වේ.
අගෝස්තු වියළි කාලගුණයේදී ධාන්‍ය හා පාංශු භෝග අස්වනු නෙලා ගැනේ. වියලි කලාපය තුල කෙටිකාලීන බෝග වැඩීම හෝ ජල සම්පාදන තත්ව යටතේ බෝග වගා කරනු ලබයි.
මහ කන්නය (ඔක්තෝබර් – පෙබරවාරි)
දෙවන අන්තර් මෝසම හා ඊශානදිග මෝසම් වලින් වර්ෂාව ලැබේ. මහ කන්නයේ වගා කටයුතු දෙවන අන්තර් මෝසම් වැසි වලින් ආරම්භ වේ. ඊශානදිග මෝසම් වැසිවලින් බෝග වගාවට අවශ්‍ය ජලය ලැබේ. බෝග වගාවට අවශ්‍ය ජලය ලබා ගැනීම මාර්තු-ජනවාරි කාලය තුල සිදුවේ.
වර්ෂාපතනය මැනීම
වර්ෂාපතනය මැනීම සදහා වර්ෂාමානය උපයෝගී කරගනු ලබයි. මේ උපකරණයට එක් රැස්වන වර්ෂා ජලය මැන වර්ෂාපතනය උසක් ලෙස සටහන් කරනු ලැබේ. වර්ෂාපතනය මනින සම්මත ඒකකය මිලිමීටර්(mm) වේ. මෙසේ ලබා ගන්නා දෛනික වර්ෂාපතන අගයන් මාසික හා වාර්ෂික වර්ෂාපතන අගයන් බවට පත් කරනු ලැබේ.
වර්ෂාමාන ප්‍රධාන ආකාර 2කි.
- සරල වර්ෂාමානය
එක් රැස්වන ජලය ක්‍රමාංකනය කරන ලද මිනුම් සරාවකට දමා උසක් ලෙස මැන ගැනීම කෙරේ. වර්ෂාපතනය මැනීම පොළොව මට්ටමේ සිට 30cm උසකින් සිදු කෙරේ.
- ස්වයංක්‍රීය වර්ෂාමානය
උපකරණයේ ඇති ප්‍රස්තාර කඩදාසියේ ස්වයංක්‍රීයව වර්ෂාපතනය සටහන් වේ.
දැන් ඔබට ලංකාවේ වර්ෂාපතන රටාව, වගා කන්න හා වර්ෂාපතනය මනින ආකාරය ඇතුලු සියලු දේ පිලිබදව දැනුම ලැබෙන්නට ඇතැයි කියා මා සිතමි. ඉදිරියේදීත් මෙවැනි ලිපියකින් ඔබහට දැනුම ලබා දීමට මා අදහස් කරමි.
Thanks to sinhalasubjects.blogspot
